NORA, Non-Operating Room Anaesthesia Care
Uloga Anesteziološkog tima pri izvodjenju anestezije van operacione sale u dijagnostičkim procedutama
Mevludin Babajić
Poslednje dvije decenije bilježi se napredak u razvoju medicinske tehnologije, koja omogućava liječenje pacijenata neinvazivnim ili minimalno invazivnim procedurama.
Pacijenti se sada mogu liječiti efikasnije, ekonomičnije i komfornije nehirurškim intervencijama koje se izvode van operacione sale.
Mnoge od ovih procedura se izvode u sedaciji i analgeziji koja se sve češće koristi, a radi obezbjeđivanja optimalnih uslova rada za ljekara, uz maksimalni komfor i bezbijednost po pacijenta.
Lokacije, gdje se od tima za anesteziju često traži da rade sedaciju / anesteziju uključuje:
- Radiologija (CT, MRI),
- Bronhoskopija,
- ERCP,
- gastroskopija kolonoskopija
Od anesteziološkog tima često se traži da rade anesteziju i sedaciju izvan operacione sale, ali ponekad se ne uzima u obzir važnost standarda koji se odnose na opremu, osoblje i objekte vezane za sigurnost.
Unatoč mnogim istraživanjima vezanim za anesteziju i sedaciju na udaljenim mjestima, preciznih procedura za izvodjeaenje odredjenih zahvata jos uvijek nema.Izvođenje različitih oblika anestezije u uslovima van operacione sale, doveo je do razvoja jedne nove djelatnosti:
Anestezija van operacione sale- Non-Operating Room Anaesthesia Care (NORA)
Zdravstveni sistem 21.-og vijeka postavio je šest ciljeva čije ispunjenje podrazumijeva poboljšanje i napredak u pružanju zdravstvene zaštite pacijenta:
- Bezbjednost-Efikasnost
- Pacijentu orjentisana zdravstvena zaštita-Na vrijeme sprovedena
- Djelotvorna metoda- Pravedna-nepristrasna
Mnoge procedure na udaljenim lokacijama mogu se izvesti pod sedacijom,lokalnom anestezijom ili bez sedacije
GRUPE
Međutim postoje grupe pacijenta koje mogu zahtijevati duboku sedaciju ili opštu anesteziju.
Djeca –Anksiozni pacijenti –Klaustrofobični pacijenti, ( posebno kod MRI )
Starije osobe, –Pacijenti koji se podvrgavaju bolnim postupcima
Pacijenti kod previjanja opekotina
CILJEVI SEDACIJE
Sigurnost i dobrobit pacijenta–Smanjenje tjelesne nelagode i bola
Kontrola anksioznosti—Smanjenje psihicke traume
Povecanje potencijala za amneziju-/–Kontrola pokreta kako bi se omogucilo sigurno izvodjenje zahvata
IZAZOVI ANESTEZIJE
Mogu se klasificirati kao izazovi koji se odnose na :
- OPREMU
- OSOBLJE
- PROCEDURU
- PACIJENTA
OPREMA
Aparat za anesteziju bi trebao imati jednake funkcije kao i u operacionim salama.
Anestetičar je dužan: uraditi rutinske testove aparata za anestezju na ispravnost.
Pobrinuti se da vidimo i aparat tokom procedura; često se radi u skučenom prostoru.
Ako nema centralnog dovoda plinova, osigurati pouzdan dovod kiseonika (dovoljan broj boca).
Prije početka anestezije provjeriti da su boce pune, imati najmanje jednu rezervnu, prije bilo kojeg postupka.
Osigurati dovoljan broj utičnica za anesteziološki aparat i opremu za monitoring.
Neki postupci zahtijevaju da je aparat za anesteziju distanciran od pacijenta, osigurati dovoljno duga crijeva i kablove za monitore.
Osigurati sve lijekove koji su potrebni tokom anestezije, uključujući i one za hitne situacije i reanimaciju.
Neophodno je osigurati i aspirator
Bilo koje mjesto gdje se provodi anestezija, obezbijediti monitoring SpO2, TA, EKG.
Anestetičar vrši kontinuirani nadzor stanja svijesti, oksigenacije, ventilacije i hemodinamike.
Kod posebnih okolnosti kao što je MRI
Sva oprema mora biti MRI kompatibilna i fiksirana na sigurnoj udaljenosti.
OSOBLJE
Važno je planiranje.
Predvidjeti eventualne probleme prije sedacije / anestezije.
Komunikacija sa operacionom salom može biti otežana.
Dolazak pomoći može biti prespor.
PROCEDURA
Položaj pacijenta koji se podvrgava ERCP-u, endoskopiji, CT vođene biopsije mogu biti u bočnom ili potrbušnom položaju.
Uvjeriti se da su jastuci dostupni za sigurno pozicioniranje u potrbušni položaj (ispod grudnog koša i zdjelice).
Potrbušni položaj postaje problematičan ako pacijent treba reanimaciju.
Anestetičar treba omogućiti dobar pregled protoka plinova na aparatu za anesteziju.
Biti na oprezu i otkriti neočekivane događaje – prestanak isporuke kiseonika, diskonekciju tubusa.
Trajanje procedure je teško predvidjeti,mogu završiti vrlo naglo.
Izbjegavati davanje dugo djelujućih mišićnih relaksanata.
Održavati komunikaciju sa ljekarom koji provodi proceduru.
PACIJENTI
Pacijenti se često podvrgavaju kao jednodnevni slučaj i uključuju sve dobne grupe.
Pažljiva anesteziološka procjena je veoma važna, čak i ako je to učinjeno nekoliko minuta prije procedure.
Treba provjeriti prisutnost zubnih proteza.
Poseban oprez kod procjene dišnih puteva, neočekivani otežani dišni put je veliki izazov.
Pacijentima koji su planirani za procedure pod anestezijom trebali bi dati jasne upute:
Natašte (prazan želudac)–Pristanak
Pažljiva provjera metala treba biti izvedena od strane radiološkog ing. prije MRI (npr. ukosnice, nakit, mobiteli, kreditne kartice, metalni novac)
Cilj je smanjiti bol, nemir i stres kod pacijenata podvrgnutim neugodnim i dugotrajnim procedurama kao što je ERCP
Anestetičari moraju biti upoznati sa lijekovima koje daju, biti u stanju održati disanje kada se javljaju komplikacije ili tokom prelaza iz duboke sedacije u opštu anesteziju, i biti u mogućnosti da obrađuju kardiovaskularne nuspojave ili komplikacije uzrokovane datim lijekovima.
Najčešće korišteni sedativi kod ERCP su benzodiazepini (Midazolam – Dormicum), opijati (Fentanyl) i Propofol (Diprivan), kao sami ili u kombinaciji.
RIZICI
Hemodinamska nestabilnost zbog:
Starije populacije sa ograničenom kardiovaskularnom rezervom,
Dehidracije zbog pripreme crijeva, -Reakcije vagusa na proceduru.
Rizik od aspiracije zbog:-Unosa velike količine tečnosti zbog pripreme crijeva,
Želučanog krvarenja. – Otežan pristup disajnom putu zbog:
Potrbušnog položaja.
ZAKLJUČAK
Postupak sedacije i anestezije u dij.procedurama podrazumijeva kompleksan pristup situaciji, uzimajući u obzir različite, često neadekvatne lokacije kako bi se izbjegli/spriječili nepovoljni ishodi.
Potrebno je uvođenjem standardizovanih koraka nadzora i dodatnih usavršavanja na organizacionim sposobnostima osoblja, što vodi ka podizanju kvaliteta pri pružanju ovakve vrste usluge i očuvanju sigurnosti pacijenta.